قدیمی ترین عکس حرم

این قدیمی‌ترین عكسی است كه از حرم مطهر رضوی ثبت شده و در مجموعه‌ی آستان قدس رضوی موجود است. اینجا نهر خیابان و صحن سقاخانه‌ی عتیق (انقلاب فعلی) حرم امام رضا(ع)  در سال 1233 هجری شمسی است. یعنی حدود 160 سال پیش. آنتونیو جیانوزی، از عكاسان خارجی عصر قاجاریان عکاس این عکس است.

در صحن كهنه‌ی حرم مطهر رضوی تا سال‌ 1330 هجری شمسی نهری جاری بود كه آب آن از شش فرسنگی مشهد مقدس از جائی به نام چشمه‌ی كلاسب در شمال مشهد مقدس سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی وارد شهر می‌شد. آب این نهر پس از عبور از بالاخیابان وارد صحن كهنه شده و از آن‌جا نیز از پائین‌خیابان می‌گذشت و در بیرون شهر به مزارع كشاورزی می رسید.

این هم یک نمای دیگر از همان نهر جاری قدیمی در صحن عتیق

سقاخانه در سال 1352

صحن عتیق و سقاخانه معروفش، در طول سالهای مختلف، تغییراتن زیادی داشته اند. شاید این عکس که در سال 1352 از صحن عتیق (انقلاب فعلی) گرفته شده بتواند  معیار خوبی برای شناسایی این تغییرات باشد.

صحنی که رواق شد

نمای موزه‌ی قدیم آستان قدس رضوی و صحن قدیمی امام خمینی(ره) حرم مطهر امام رضا(ع) در سال 1348 شمسی.

 صحن پهلوی كه بعدها به صحن امام خمینی(ره) تغییر نام داد در فرآیند گسترده‌سازی و عمران حریم حرم مطهر رضوی به رواق سرپوشیده‌ی امام خمینی(ره) تغییر پیدا كرد.

«محمد صانع» عكاس این عكس قدیمی است.

 وقتی صحن آزادی درخت داشت

شاید قدیمی ترها، این نما از صحن آزادی را به خاطر داشته باشند.این عكس در سال 1346 هجری شمسی عکاسی شده و تصویر صحن آزادی یا همان صحن نو آن زمان را نشان می‌دهد.در آن سال وسط صحن نو با باغچه و آب‌نما به همراه درختان توت، درختان تزیینی و نیز درختان كاج تزئین شده بود.  پایه‌های چراغ برق قدیمی هم در وسط صحن دیده می‌شود.

برج ساعت كه بر سردرب غربی صحن سقاخانه واقع شده و در تصویر مشهود است، برجی حلبی است كه از سال 1335 برچیده شده و به جای آن برج فعلی ساعت ساخته شد.سمت راست عكس هم نقاره‌خانه به صورت یك شیروانی و اسكلت چوبی دیده می‌شود.

تعزیه‌خوانی در صحن عتیق

این عكس در سال  1267 هجری شمسی گرفته شده است.پایین این عكس هم این جملات را می شود دید: «دورنمای گنبد مطهر حضرت رضا(ع) در روز عاشورا، صحن عتیق هشتاد و شش ذرع عرض و شصت و دو ذرع طول دارد. نهر چشمه‌ی كیلاس از بالاخیابان میاید وارد صحن می‌شود و از صحن وارد پایین خیابان شده و به سمت طرق جاری می شود.»

 گوشه سمت راست تصویر هم «عکاسباشی»، عکاس مشهور دربار قاجار، این طور خودش را معرفی کرده است:« عكاس مخصوص اعلی‌حضرت قدرقدرت شاهنشاهی ارواحنا فداه/ خانه‌زاد عبدالله قاجار دارالخلافه‌ی ناصری»

ایوان نقاره خانه

این عکس که دقیقا 40 سال پیش یعنی در سال 1352 ثبت شده، نمای داخلی بست پائین خیابان وایوان نقاره خانه حرم را نشان می دهد. نمایی که دیگر الان اثری از مغازه ها و دوچرخه و جزئیات دیگر این عکس در آن نیست.

 خادمان قدیمی حرم

این هم یک عکس قدیمی و خاطره انگیز دیگر، این بار از خادمان حرم امام رضا(ع) که وظیفه دربانی حرم را به عهده داشتند.

مجموعه حرم، 40 سال قبل

و این هم عکس هوایی دیدنی از مجموعه حرم نورانی امام رضا(ع). عکسی که حدود 40 سال پیش عکاسی شده و می شود با مقایسه با تصاویر هوایی فعلی بارگاه امام هشتم(ع) روند تغییرات این حرم نورانی را دقیق تر متوجه شد.